آشنایی با گیاه سیاهدانه؛ شهدزای پرخاصیت

سیاهدانه یکی از شناخته شده ترین گیاهان دارویی است که از آن برای درمان بیماری های مختلف استفاده می شود. این گیاه به دلیل پراکندگی گسترده ای که در دنیا دارد، توانسته به عنوان یکی از گیاهان دارویی که تحقیقات گسترده ای بر روی آن شده شناخته شود. از این رو در دنیای مدرن امروزی، اطلاعات گسترده ای در مورد خواص بی نظیر سیاهدانه داریم. جالب است که سیاهدانه، یک گیاه شهدزا است که زنبور عسل علاقه زیادی به نوشیدن شهدآن دارد و عسل تولید شده از سیاهدانه از جمله عسل های تیره و پرطرفدار است. هرچند که عسل سیاهدانه از جمله عسل های کمیاب است و عموما قیمت بالایی نیز دارد.

آشنایی با گیاه سیاهدانه و خواص آن می تواند به شما دید بهتری نسبت به این گیاه بدهد. گیاهی که به عنوان یک ماده دارویی حتی در تولید داروهای مختلف گیاهی در کارخانجات داروسازی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین معجون های مختلفی مثل دوسین از عسل و سیاه دانه تهیه می شود که خواص درمانی و تقویتی گسترده ای دارند.

در این مطلب به صورت خلاصه به معرفی سیاهدانه می پردازیم. در مطالبی جدا نیز به نکاتی پیرامون عسل سیاهدانه و خواص عسل سیاهدانه پرداخته ایم که می تواند برای شما مورد توجه باشد.

آنچه باید در مورد سیاهدانه بدانیم
سیاه دانه با نام علمی Nigella Sativa گیاهی است یکساله که گفته می شود بومی جنوب غرب آسیا است. سیاهدانه را از خانواده آلاله ها می دانند. از گذشته ایران، اطلاعات زیادی در مورد سیاه دانه و مصرف آن وجود دارد و از دیرباز در طب سنتی ایرانی مورد توجه بوده است. در کشورهای مختلف حوزه خلیج فارس نیز از سیاهدانه به وفور استفاده می شود. با این حال امروزه سیاهدانه را در تمام نقاط دنیا می بینیم.

سیاه دانه با نام های دیگری مثل شونیز، سنوخ سیاه، کمون هندی، کمون اسود و... یاد می شود. در ایران سیاهدانه را بیشتر می توانیم در اصفهان و اراک پیدا کنیم که به صورت خودرو می روید. دشت هایی از سیاهدانه در این دو استان به وفور وجود دارد. قرارگیری زنبورستان در نزدیکی دشت سیاهدانه، کمک می کند تا زنبوردار عسل سیاهدانه برداشت کند.

ویژگی های ظاهری سیاهدانه
سیاهدانه گیاهی است یکساله و این یعنی این گیاه از زمان ایجاد تا تولید دانه، یکسال به زمان نیاز دارد و بعد از ان نیز از بین می رود. گرده افشانی برای سیاهدانه اهمیت دارد تا سیاهدانه های جدید به جای آن برویند. از این رو است که با شهد خود، زنبورها را جذب می کند تا عملیات گرده افشانی به خوبی انجام شود.

گیاه سیاهدانه ارتفاعی بین 30 تا 70 سانتی متر دارد. ساقه های سیاهدانه عموما بیشتر از 60 سانتی متر ارتفاع پیدا می کنند. برگ های این گیاه دارای بریدگی هایی هستند که جذابیت خاصی به آن ها می بخشد.گل های سیاهدانه رنگ های مختلفی دارند. از سفید تا فیروزه ای گستره رنگ گل های زیبای سیاهدانه است. به گونه ای که در بسیاری از کشورهای دنیا از سیاهدانه به عنوان گیاهی مناسب برای کاشته شدن در اطراف باغات یاد می شود. این گل ها غلاف خاصی دارند که به زیبایی آن افزوده است. شهد سرشاری در این غلاف قرار گرفته که زنبورها را به خود جذب می کند.

دانه سیاهدانه اما مهمترین قسمت این گیاه است. بیشترین استفاده دارویی از دانه این گیاه صورت می گیرد. دانه ای سیاه رنگ که خواص متعددی را به خود اختصاص داده و از این رو این گیاه ساده را به گیاهی دارویی تبدیل کرده است. این دانه در واقع بذر سیاهدانه است و برای کاشت گیاه مورد استفاده قرار می گیرد.

خواص سیاهدانه
دانه سیاهدانه خواص زیادی دارد. همانطور که گفته شد، از دیرباز مورد توجه قرار گرفته و تحقیقات گسترده علمی در سال های اخیر، نشان از درست بودن برخی ادعا در مورد خواص آن بوده است. خواص زیادی برای دانه های سیاهدانه بیان می شود. با این حال برخی خواص هستند که بیشتر شناخته شده هستند و مورد تایید قرار گرفته اند.

ماده ای ضد ویروس، ضد باکتری و ضد قارچ
یکی از خواص شناخته شده سیاهدانه، خاصیت مقابله گری آن با ویروس، قارچ و باکتری است. تحقیقات گسترده ای برای اثرگذاری این ماده بر روی پیشگیری از آنفولانزا و پیشگیری از کرونا به عمل آمده است. برخی اطبا طب سنتی حتی از ترکیب عسل طبیعی و سیاهدانه با عنوان دوسین برای پیشگیری از کرونا سخن به میان می آورند که هنوز به اثبات علمی نرسیده است.

مقابله با سرطان
خواص ضدسرطانی سیاهدانه نیز در برخی مجامع علمی به اثبات رسیده است. در یک مورد علمی نشان داده شده که مصرف منظم سیاهدانه مانع از پیشرفت سرطان لوزالمعده می شود. تحقیقات گسترده ای در مورد اثر سیاهدانه بر روی برخی سرطان های دیگر مثل معده، روده، پستان، ریه و... در حال اجراست. با این حا در طب سنتی از این ماده برای مقابله با سرطان نیز استفاده فراوانی به عمل می آید.

مناسب برای تنظیم فشار خون
از گذشته برای کاهش و تنظیم فشار خون از سیاهدانه استفاده می شد. خوشبختانه تحقیقی علمی نیز در این باره انجام شده که نشان داد بعد از 2 ماه مصرف منظم سیاه دانه، گروه های هدف با تنظیم فشار خون بالا مواجه بوده اند. البته توجه داشته باشید که دوز مصرف سیاهدانه برای فشار خون بسیار حساس است و نباید خودسرانه مصرف شود چرا که خطرات بیشتری دارد.

تقویت قوای جنسی و افزایش باروری در مردان
طبع گرم سیاهدانه باعث می شود تا این ماده طبیعی برای تقویت قوای جنسی گزینه ای مطلوب باشد. افرادی که با سردمزاجی یا مشکلات جنسی مواجه هستند، مصرف سیاهدانه می تواند باعث بهبود مشکلاتشان شود.در کنار تقویت قوای جنسی و رفع مشکلات، این ماده طبیعی اثراتی نیز برای رفع ناباروری دارد. اگرچه تحقیقات نشان می دهد که احتمالا این ماده تنها برای رفع ناباروری مردانه موثر است؛ اما ممکن است برای درمان ناباروری در زنان نیز اثراتی داشته باشد.

تقویت سیستم ایمنی بدن
این روزها در مورد تقویت قوای ایمنی بدن زیاد می شنویم. در دوران کرونا و پساکرونا، همه به فکر افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن خود هستند تا در برابر ویروس های مختلف جهش یافته ای که هر از چندگاهی خود را نمایان می کنند، ایمن شوند. سیاهدانه یکی از گزینه های فوق العاده عالی برای تقویت سیستم ایمنی بدن است.

به نظر می رسد معجون دوگانه عسل و سیاهدانه با نسبت مشخص که به آن دوسین گفته می شود، یک معجون تمام عیار برای تقویت سیستم ایمنی بدن است. این معجون نظر بسیاری از کارشناسان علمی در دنیا را به خود جلب کرده و توانسته به عنوان ماده ای دارویی برای تقویت سیستم ایمنی بدن، به ویژه برای پیشگیری از کرونا، مورد توجه قرار گیرد.

قاعده آور و رفع اختلالات قاعدگی
بانوانی که با بی نظمی در پریود مواجه هستند، عموما از قرص های قاعده آور استفاده می کنند. این قرص ها عوارض جانبی زیادی دارد که مهمترین آن تنبلی تخمدان و حتی اثرات بدی مثل سرطان است. سیاهدانه به عنوان یک ماده طبیعی مناسب برای تنظیم قاعدگی مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده عوارض جانبی خاصی ندارد و قاعده آور است.

 ؛؛  تذکر: بانوان باردار بهتر است از مصرف سیاهدانه پرهیز کنند.

رفع مشکلات روحی و افسردگی
طبع گرم سیاهدانه کمک می کند تا مشکلات روحی ایجاد شده تا جای ممکن درمان شود. به ویژه برخی بیماری های روحی مثل افسردگی که از نظر طب سنتی به دلیل سردی مغز ایجاد می شوند، با مصرف سیاهدانه قابل درمان هستند. اگر می خواهید از شر بیماری های روحی با مصرف مواد غذایی و دارویی خلاص شوید، حتما سیاهدانه را امتحان کنید.

بهبود مشکلات پوستی
رفع مشکلات پوستی یکی از خواص سیاهدانه است. به ویژه اگر دچار حساسیت و اگزما هستید، مصرف خوراکی یا موضعی سیاهدانه می تواند برای مقابله با این بیماری ها موثر باشد.
نکاتی در مورد نحوه مصرف سیاهدانه

در مورد مصرف سیاهدانه مطالب فراوانی می توان بیان کرد. بهترین روش مصرف این است که دانه سیاهدانه کوبیده شده یا نیم کوب شود. چرا که قابلیت هضم آن در معده انسان راحت تر و جذب خواص آن بهتر می شود. البته باید توجه داشته باشید که این دانه های سیاه رنگ اگر کوبیده شوند و پوسته رویی آن ها جدا شود، خیلی زود آلودگی ها را به خود جذب می کنند.

اگر قصد کوبیدن سیاهدانه را دارید، به اندازه مصرف آن را بکوبید یا نیم کوب کنید. با این حال اگر می خواهید میزان زیادی از سیاهدانه را نیم کوب کرده و برای مصرف آماده نمایید، باید آن را با عسل مخلوط کنید. ترکیب عسل با سیاهدانه جلوی آلوده شدن آن را در حالت کوبیده شده می گیرد.

دوسین یکی از بهترین روش ها برای مصرف سیاهدانه است. اگر این معجون را تهیه کنید، می توانید از اکثر خواص بیان شده در بالا استفاده کنید. می توانید برای تهیه دوسین از ترکیب سیاهدانه با عسل طبیعی سیاهدانه استفاده کنید.بطور کلی اگر سیادانه برای شما خیلی گرم است و نمی توانید مدام از آن استفاده نمایید، به جای آن از عسل سیاهدانه مصرف کنید. این عسل البته گرمای خاص خود را دارد اما میزان گرمای آن کمتر از خود سیاهدانه است. مضاف بر اینکه خواص عسل سیاهدانه کمتر از خود دانه های آن نیست.